|
T.C. ÇEVRE BAKANLIĞI ÇEVRE KİRLİLİĞİNİ ÖNLEME VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜSayı:B19 0 ÇKÖ 0 08 00 001/07296 Konu:Katı Atıkların Düzenli Depolanması 11 Ağustos 1992
………………..Valiliğine 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun ilgili maddeleri doğrultusunda hazırlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği 14.3.1991 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmış bulunmaktadır. Bu yönetmelikle her türlü atık ve artığın çevreye zarar verecek şekilde, doğrudan veya dolaylı bir biçimde alıcı ortama verilmesi depolanması, taşınması, uzaklaştırılması ve benzeri faaliyetlerin yasaklanması, çevreyi olumsuz yönde etkileyebilecek olan tüketim maddelerinin idaresini belli bir disiplin altına alarak, kirleticilerin havada, suda ve toprakta kalıcı etki göstermelerinin önlenmesi amaçlanmaktadır. Bu yönetmeliğin 5. Maddesine göre; katı atıkların bertaraflarından sorumlu olan Belediye ve yetkilerini devrettikleri kişi ve kuruluşlar sözkonusu atıkların bertarafları için uygun tedbirleri almakla yükümlüdürler. Sözkonusu Yönetmeliğin 22., 32. Maddeleri ise deponi alanlarının inşası ile ilgili teknik ve idari hususları ihtiva etmektedir. Mevcut katı atık işleme ve depolama tesislerini işletenler için ise; Geçici madde 1’e göre “ Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde tesislerinin mevcut durumlarını Madde 31, 32, 41, ve 42’de verilen usule uygun olarak ilgili mercilere başvurmak zorundadırlar“ hükmü bulunmaktadır. Buna rağmen Bakanlığımıza birçok belediye tarafından bu yönde bir başvuru yapılmamıştır. Bugüne kadar ülke genelinde gelişigüzel çöp depolaması yapıldığı, bu durumun insan ve çevre sağlığı açısından potansiyel tehlike olduğunun bilinci ile yerel yönetimlerin, mevcut atık depolarının ıslahı ve yeni depo alanları inşası için gereken hazırlıklarını yapmaları gerekmektedir. Bu Yönetmeliğin getirdiği hükümler doğrultusunda düzenlenecek olan atık depolarının teşkili ile ilgili olarak inşaat projelerinde gözönüne alınması gereken teknik hususları ihtiva eden “Düzenli Katı Atık (Çöp) Sahalarının İnşaası Ve İşletmesi” el kitabı Bakanlığımızca hazırlatılarak belediyelere yardımcı olacağı düşüncesi ile ekte verilmektedir. Yönetmeliğin ilgili maddeleri doğrultusunda belirtilen çalışmaların yapılması, bu konuda planlanan çalışmaların ve projelerin en kısa sürede Bakanlığımıza ulaştırılması konusunda gereğini rica ederim. ÇEVRE BAKANI Ek:1 Adet El Kitabı T.C. ÇEVRE BAKANLIĞI ÇEVRE KİRLİLİĞİNİ ÖNLEME VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜSayı:B19 0 ÇKÖ 0 08 00 01/ÖKM-322 Konu:Katı Atıkların Düzenli Depolanması 3.5.1993
………………………..Belediye Başkanlığına İlgi: 11.8.1992 tarih ve 07296 sayılı yazımız. Evsel katı atıkların (çöplerin) toplanmaları-taşınmaları ve bertaraflarıyla ilgili olarak 3030 Sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında K.H.K. madde 6-a ile “çöplerin ve sanayi atıklarının toplanma yerlerini belirtmek, değerlendirme ve imhası için gerekli tesisleri kurmak kurdurmak, işletmek veya işlettirmek“ görevi Büyükşehir Belediyelerine, 1580 sayili Belediye Kanunu’nun 15 . maddesi ile de tüm diger Belediyelere verilmiştir. Bakanlığımızca 14.03.1991 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe konan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nde, düzenli depo alanlarının yerseçimi, inşaatı ve işletilmesi ile ilgili teknik ve idari esaslar belirlenmiş bulunmaktadır. Bakanlığımız bu yönetmeliğe dayanarak bütün Belediyelere “ülke genelinde gelişi güzel çöp depolanmasi yapildigini, bu durumun insan ve çevre sagligi için potansiyel tehlike oluşturdugunun bilinci ile yerel yönetimlerin mevcut atik depolarinin islahi ve yeni depo alanlari içinde gereken hazirliklarini yapmalari gerektigini“ ilgide belirtilen talimatla bildirmiştir. Ayrıca düzenli çöp sahalarının inşaası ve işletilmesi ile ilgili bir El Kitabı da bu yazı ekinde gönderilerek, bu konuda planlanan çalışma ve projelerin en kısa sürede Bakanlığımıza ulaştırılması istenmiştir. Söz konusu Yönetmelik, Geçici Madde 1’de “Belediyeler veya yetkilerini devrettikleri kurum veya kuruluşlar, Yönetmeligin yürürlüge girdigi tarihten itibaren 6 ay içinde tesislerinin mevcut durumlarini Madde 31, 32, 41 ve 42’de verilen usule uygun olarak ilgili mercilere başvurmak zorundadirlar” hükmü bulunmaktadır. Buna rağmen çok az sayıda belediye tarafından bu yönde Bakanlığımıza başvuru yapılmıştır. Bilindiği gibi, kullanılmayan veya uzun süre döküm yapılan çöp alanları sözkonusu Yönetmeliğin 26 ve 27’inci maddelerinde belirtilen “Depo Tabanı Sızıntı Suları” ve “Depo Gazlarının Uzaklaştırılması “ ile ilgili tedbirlerin alınmaması halinde potansiyel risk oluşturmaktadır. Bu sebeple özellikle Büyükşehir Belediyelerinde çöp hacmi ve yerleşim durumu göz önüne alindiginda oluşabilecek risk daha önemli olacagindan, kullanılmayan ve halen kullanılmakta olan çöp döküm alanları ile ilgili, çöp hacmi, çöp niteliği, yerleşim durumu jeolojik ve hidrojeolojik durum değerlendirmeleri ile alınması gereken önlemlerin belirlenmesi önem arzetmektedir. Bu konuda, Bakanlığımız, gerektiğinde işbirliği ve koordinasyona hazırdır. Ayrıca yerel yönetimlerce mevcut çöp alanlarının civarındaki yerleşimlere izin verilmemesi ve bu yerlerin imar planlarına işlenerek 30 yıl iskana açılmayacak şekilde planlanması ve mevcut döküm alanlarının kapatılması amacı ile gaz çıkış bacaları tesis edilmeden alanın toprak ve cüruf ile kapatılmaması gerekmektedir. Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında 46’ıncı Madde’de belirtilen cezai işlemler uygulanır. Yeni inşaa edilecek çöp depolama alanları ile ilgili sözkonusu Yönetmelik doğrultusunda yer seçiminin ve inşaatının yapılabilmesi için gerekli işlemlerin başlatılması hususunda gereğini önemle rica ederim. ÇEVRE BAKANI T.C. ÇEVRE BAKANLIĞI ÇEVRE KİRLİLİĞİNİ ÖNLEME VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜSayı:B19 0 ÇKÖ 0 08 00 01/M-0085 Konu:Katı Atık Depo Alanları 17.05.1993 GENELGE 1993/6
……………………Valiliğine
Bilindiği gibi ( kullanılmamak üzere kapatılan ) ve halen kullanılmakta olan çöp alanlarının çevre ve insan sağlığı açısından herhangi bir tehlike arz etmemesi için gerekli teknik alt yapıya sahip olması gerekmektedir. Çöp alanlarında olması gereken depo gazı deşarj sistemleri ile sızıntı suyu drenaj sisteminin teşkili ile ilgili esaslar 14.3.1991 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nin 24, 25, 26, 27, 31 ve 32. maddelerinde belirtilmiştir. Depo tesislerinin, en yakın yerleşim bölgesine uzaklığı 1000 metreden az olan yerlerde inşaa edilemez. Ancak, depo tesislerinin çevresinde, tepe yığın ve ağaçlandırma gibi tabii engeller varsa Mahalli Çevre Kurullarının kararı ve gerektiğinde Bakanlığın uygun görüşü ile, bu mesafeden daha az olan yerlerde de ilgili belediye mahallin en büyük mülki amirliğince depo kurulmasına müsaade edilebilir. Bu alanlar işletmeye açıldıktan sonra iskana açılmayacak şekilde planlanır ve etraflarına bina yapılmasına müsaade edilemez. Depo tesisine ruhsat alınması hakkında, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nin 31’inci maddesine göre ; Evsel ve evsel nitelikli endüstriyel katı atık ve arıtma çamurları depo tesisine inşaat ruhsatı vermeye; 1- Belediye hudutları ve mücavir alan sınırları dışında kalan yerlerde mahallin en büyük mülki amiri; 2- Belediye hudutları ve mücavir alanlar içinde kalan ve büyükşehir belediyesi olan yerlerde büyükşehir belediye başkanlığı, diğer yerlerde belediye başkanlıkları yetkilidir. 3- Ancak bu idareler katı atık depo tesisine depolama ruhsatı vermeden önce gerekli tüm bilgi ve belgelerle birlikte nüfusu onbine kadar olan yerlerde Mahalli Çevre Kurulu’na nüfusu onbinden yukarı olan yerlerde ise Bakanlığa müracaat ederek bu makamların uygun görüşünü almak zorundadır. Bu maddenin 1’inci ve 2’inci bentlerinde belirtilen merciler tarafından, depo yeri tabanı, sızıntı suyu drenaj sisteminin ek tesislerinin projesine uygun görülmesi halinde işletme ruhsatı verilir. Ruhsatta depo tesisine kabul edilecek atık tipi belirtilir. Bu doğrultuda, ilinizde mevcut kapatılmış çöp sahalarının rehabilite edilmesi ve yeni çöp döküm sahalarının acilen belirlenerek, ek’de gönderilen Yönergede verilen usuller çerçevesinde alt yapı inşaatının başlatılması son derece önemlidir. İlinize bağlı ilçe ve belde belediyelerine de genelgelerin aktarılarak, gereğinin yapılması hususunu önemle rica ederim.
ÇEVRE BAKANI Ek:Yönerge ( 1 adet) T.C. ÇEVRE BAKANLIĞI ÇEVRE KİRLİLİĞİNİ ÖNLEME VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜSayı:B19 0 ÇKÖ 0 08 00 01/0554-1846 Konu:Katı Atık Depo Alanları 13 Mart 1995
GENELGE
1995/2 İlgi : a) 11.8.1992 tarih ve 07296 sayılı genelgemiz. b) 3.5.1993 tarih ve M-322 sayılı genelgemiz c)17.5.1993 tarih ve M-0085 sayılı genelgemiz 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun ilgili maddeleri doğrultusunda hazırlanan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, 14.3.1991 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmış bulunmaktadır. Bu Yönetmelik ile her türlü atık ve artığın çevreye zarar verecek şekilde, doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama verilmesi, depolanması, taşınması, uzaklaştırılması ve benzeri faaliyetlerde bulunulması yasaklanmıştır. Yönetmeliğin Geçici 1’inci Maddesine göre; ”Belediyeler Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde tesislerin yeri, kapasitesi ve teknik özellikleri ile ilgili bilgi ve dokümanlarla birlikte, Madde 31, 32, 41 ve 42’de verilen prosedüre uygun olarak inşaat ve işletme ruhsatı almak üzere ilgili mercilere başvurmak zorundadırlar” hükmü bulunmaktadır. Bugüne kadar ülke genelinde gelişigüzel çöp depolaması yapıldığı bu durumun ise insan ve çevre sağlığı açısından potansiyel tehlike yarattığı bilinmektedir. Bu sebeple yerel yöntemlerin, yaklaşan yaz mevsiminin getireceği olumsuz etkileri de önlemek amacı ile mevcut atik depolarının ıslahı ve yeni depo alanlarının inşası için gereken hazırlıkları, bir an önce tamamlamaları gerekmektedir. Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nin 8, 26 ve 38. Maddelerinde yapılan değişikliklerle Yönetmeliğe eklenen geçici 8. Madde, 2 Kasım 1994 tarih ve 22099 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Buna göre; Yönetmeliğin 8. Maddesinde belirtilen atıkların sınıflandırılarak ayrı toplama yükümlülüğünün yerine getirilmesi için 1.1.1995 tarihinden itibaren “Büyükşehir Belediyeleri ile turizm faaliyetlerinin yoğun olduğu ve bu faaliyetler sonucu nüfusu, yerleşik nüfusun iki katına ulaşan belediyeler 3 yıl, nüfusu 1 milyondan fazla olan belediyeler 4 yıl, diğer belediyeler ise 5 yıl içinde atıkları ayrı toplamaya yönelik sistemlerini kurmak zorundadırlar” hükmü getirilmiştir. Buna göre; hazırlanan yeni düzenli depo alanlarında ön ayıklamaya yönelik projelerin yer alması gerekmektedir. Yeni depo sahasının işletmeye açılmasından sonra yörenizde, düzensiz depolama yapılan çöp döküm sahalarının çöp dökümüne kapatılması ve düzensiz depolama yapılarak çöp dökümü durdurulmuş bu sahalarda, ilgili mevzuat doğrultusunda acilen rehabilite faaliyetlerine geçilerek, çevre ve insan sağlığına olan zararların önlenmesi gerekmektedir. Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği doğrultusunda da sağlık kuruluşlarından kaynaklanan tıbbi atıkların, evsel atıklardan ayrı olarak toplanması ve yine aynı Yönetmelik doğrultusunda depolanması veya uygun tesislerde yakılarak bertarafı sağlanmalıdır. İlinize bağlı ilçe ve çevre belde belediyelerinize de bu genelgenin ulaştırılması hususunda gereğini önemle rica ederim.
ÇEVRE BAKANI Dağıtım: Gereği İçin: -Valilikler -İl Belediye Başkanlıkları T.C. ÇEVRE BAKANLIĞI ÇEVRE KİRLİLİĞİNİ ÖNLEME VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜSayı:B19 0 ÇKÖ 0 04 00 001/ Konu:Çöp Geri Kazanım İstasyonları Ve Depolama Sahaları 4 Eylül 1998
GENELGE (1998/10)
Ülkemizde katı atıkların toplanması, taşınması, geri kazanılması ve ber tarafına ilişkin yükümlülükler 1580 ve 3030 sayılı yasalar ile belediyeler ve büyükşehir belediyelerine verilmiştir. Belediye yasalarında atık yönetimine ilişkin teknik detay yer almadığından, 2872 sayılı Çevre Kanunu çerçevesinde, Bakanlığımızca Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (R.G. 14.3.1991 tarih ve 20814 sayılı), Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (R.G. 20.05.1993 tarih ve 21586 sayılı) ve Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (R.G. 27.08.1995 tarih ve 22387 sayılı) hazırlanmış ve yürürlüğe girmiştir. Yukarıda belirtilen mevzuattaki kriter ve esasların sağlanması, yapılan çalışmaların uygunluğunun yetkili otoritelerce onaylanması, çevre ve insan sağlığının korunması bakımından büyük önem arz etmektedir. Bu doğrultuda belediyeler ve yetkilerini devrettikleri kişi ve kuruluşlar aşağıda belirtilen hususlara uymakla yükümlüdürler. 1- İlgili yönetmelikler gereği, belediyelerin tehlikeli atıkları ve tıbbi atıkları evsel atıklarla karışmayacak şekilde toplamaları ve bertaraf etmeleri gerekmektedir. Belediyelerin atık yönetimini bir bütün olarak ele alıp, evsel, tıbbi ve tehlikeli atıkların yönetimi için entegre projeleri hazırlamaları ve uygulamaları gerekmektedir. 2- Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği gereğince; Ek 1’de verilen şemada yer aldığı üzere kati atıklarda ekonomik değere haiz cam, plastik, metal, kağıt gibi atıkların öncelikle ayrılarak geri kazanılmaları esastır. Bu amaçla, illerde transfer istasyonlarının, katı atıkların sıkıştırılarak depolanmasından önce, atıkların türlerine göre ayırımlarının sağlanacağı geri kazanım tesisleri olarak planlanmaları ve kurulmaları gereklidir. Bu tesisler kurulmadan önce, o bölgede ayırım işlemine tabi tutulacak atıkların miktar ve kompozisyonun mevsimsel olarak değişmeleri dikkate alınarak geri kazanım tesislerinin planlanması ve kurulması, ayırmanın yüksek verimde gerçekleştirilmesi bakımından son derece önemlidir : Cam, kağıt, metal gibi atık malzemelerin geri kazanım tesislerinde ayrılmasından sonra, kalan organik atıklardan kompost-sera toprağı elde edilecek, böylece nihai bertaraf amacıyla kullanılacak düzenli depolama alanının kullanım ömrü arttırılacaktır. Geri kazanılmayan atıklar ise nihai bertaraf tesislerde bertaraf edilecektir. 3- Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği gereğince, sağlık kuruluşları tıbbi atıkları kaynağında ayrı toplamak ve geçici depolamakla, belediyeler ve yetkilerini devrettiği kişi ve kuruluşlar da bu atıkların taşınması ile nihai ber taraflarından sorumludurlar. 4- Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği gereğince, atık ücretleri ; Atıklarını tesislerinde gerekli tedbirleri alarak geçici olarak depolamakla , Geri kazanılabilecek nitelikteki atıklarının, bu amaçla Bakanlığımdan lisans almış geri kazanım tesislerinde geri kazanılmasını sağlamakla, kazanılmayan artıkların ise lisanslı nihai bertarafını sağlamakla , Atıkların nihai bertarafı için lisanslı tesis bulunamadığı durumlarda, ya da atıkların miktarlarının az olması gibi nedenlerle nihai bertaraf tesislerine taşımanın ekonomik olmaması durumunda, Yönetmeliğin 20 inci maddesinde belirtildiği şekilde ilgili Valilikten lisans almış “Ara Depolama Tesislerinde“ verilen izin süreleri dahilinde depolamakla , Nihai bertaraf gerektiren atıklarını, Belediyelerin ya da atık ücretlerinin ayrı ayrı ya da birlikte kurmuş oldukları gerçek veya tüzel kişiliğe haiz, Bakanlığımdan lisans almış tesislerde bertaraf ettirmekle yükümlüdürler . 5- Nihai bertaraf yöntemleri olarak ilgili yönetmeliklerde düzenli depolama öncelikli yöntem olarak önerilmekte, yakma yöntemleri ise düzenli depolama alanı için uygun yer bulunmaması durumunda en son tercih edilecek yöntem olarak verilmektedir. Bunun nedeni gerek yatırım, gerekse işletme maliyetlerinin yakma tesislerinde çok yüksek olması, en gelişmiş yakma teknolojilerinde dahi, dioksin ve furan gibi son derece kanserojen özelliğe sahip emisyonların insan sağlığına zarar vermeyecek limitlerde arıtımının henüz sağlanamaması, standart ölçüm metotları için gerekli cihazların ve bu cihazlarla ölçüm ve izlemelerin son derece pahalı olmasından dolayı bu yöntemin nihai bertaraf amacıyla kullanılması, Bakanlığımca da uygun bulunmamaktadır. Bütün bu olumsuzlukların yanı sıra, Ülkemizin de taraf olma süreci içinde olduğu “İklim Değişikliği Sözleşmesi” nde yer alan yükümlülüklerimizin yerine getirilebilmesi için, her türlü yakmadan kaynaklanan emisyon miktarlarının azaltılması gerekmekte olup, bu amaçla nihai bertaraf tesisi olarak düzenli depolama tesislerinin planlanması ve kurulması sağlanacaktır. Ayrıca yukarıda belirtilen hususlar, ilgili yönetmelikler ve çevre politikamız doğrultusunda Bakanlığımızca hazırlanan ve bütün belediyelere 15 Haziran 1998 tarihli yazımız ekinde gönderilmiş olan “Belediyeler İçin Çevre El Kitabı” nda detaylı olarak yer almaktadır. 6- Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nin 24 üncü maddesi gereğince kullanılmış akü pil, çeşitli çözücüler, atık yağ, kullanılmış lastik gibi tehlikeli atıkların geri kazanıldığı, işlendiği tesisler Bakanlığımdan lisans almakla yükümlüdür. Bugüne kadar lisans başvurusunu yapmış olan ve lisanslı tesisler dışında il sınırlarınız içinde bulunan geri kazanım tesislerine Çevre Kanunu doğrultusunda yasal işlemlerin ivedilikle uygulanması, sonuçtan bilgi verilmesi gerekmektedir. 7- Belediyeler ve yetkilerini devrettikleri kişi ve kuruluşlar kuracaklari geri kazanim, transfer istasyonlari ve nihai bertaraf tesislerinin (düzenli depolama ve diger yöntemler) yerleri için 23.06.1997 tarih ve 23028 sayili Resmi Gazetede yayinlanarak yürürlüge giren Çevresel Etki Degerlendirmesi Yönetmeligi uyarinca “Çevresel Etkileri Önemsizdir” karari, ya da Çevresel Etki Degerlendirme Olumlu Belgesi almadan inşaata başlamayacaklardır. 8- Düzenli çöp depolama alanlarının inşaatlarının yapılması esnasında depo alt ve üst yüzey geçirimsizlik sisteminin (kil, çakıl ve folye serilmesi gibi), sızıntı suyu drenaj ve gaz dren sistemlerinin oluşturulmasının her aşamasında, ikinci bir işleme başlamadan önce, Vali veya Vali tarafından görevlendirilecek bir yetkilinin başkanlığında oluşturulacak bir teknik komisyon tarafından gerekli test ve kontroller yapılacak, bu kontroller sonucunda yapılan işlemlerin, ilgili Yönetmeliklere uygunluğunu gösterecek bir “Rapor“ hazırlanacaktır. Bu “Rapor” Bakanlığımca değerlendirilerek uygun görüş alınması durumunda işletme ruhsatı verilecektir. 9- Bu Genelge’nin 7 nci maddesinde belirtildiği şekilde uygun görüş alarak inşaatı tamamlanan yeni düzenli çöp depolama alanları hizmete girdikten sonra, eski çöp sahaları rehabilite edilecektir. Düzenli atık depo sahalarının işletilmeleri ise onaylanan işletme planlarında öngörüldüğü şekilde yapılacaktır. 10- Valilerin, İl sınırları içindeki katı atıkların yönetimine ilişkin planları ve mevcut duruma ilişkin bilgileri ilgili belediyelerce, her yılın Aralık ayı sonuna kadar Ek- 2’de verilen “Kontrol Listesi”nin doldurulması sağlanarak Bakanlığıma bilgi vermeleri gerekmektedir. Beyan edilen bilgiler ayrıca Bakanlığıma gönderilecektir.
11- Organik evsel atıklardan kompost üreten belediyelerin, kompostun kullanım amacına uygunluğunu belgelemek amacıyla, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nin 36 ve 37 inci maddeleri çerçevesinde, ilgili parametrelere ilişkin analizlerin üç aylık periyotlarla bir üniversitede ya da kamu kuruluşunda yaptırılması ve bu sonuçlar doğrultusunda Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’ndan uygun görüş alınması gerekmektedir. Bu konudaki uygulamalar hakkında bilgiler aynı periyotlarla ilgili Vali tarafından Bakanlığıma gönderilecektir. 12- Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliklerinde, atık depo sahalarının iskana açılmaları ve yerleşim alanlarına olan mesafelerine ilişkin bazı sınırlamalar yer almaktadır. Bu bağlamda Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nin Katı Atık Depo Tesislerinin Yer Seçimi ile ilgili 24’üncü maddesine göre “depo tesisleri, en yakın yerleşim bölgesine uzaklığı 1000 metreden az olan yerlerde inşaa edilemez” ve “katı atık depo alanları işletmeye açıldıktan sonra iskana açılmayacak şekilde planlanır ve etraflarına bina yapılmasına müsaade edilemez” hükümleri bulunmaktadır. 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği doğrultusunda hazırlanan ve 17.05.1993 tarih ve 1993/6 sayılı Genelge Ek’inde Valiliklere gönderilen “Katı Atık Depo Sahaları Yönetimi ile ilgili Yönerge“ye göre de mevcut mevzuata göre belediyelerin kullanılmış çöp alanlarını il nazım planlarına işlemeleri ve bu sahaları 40 yıl süre ile kesinlikle iskana açmamaları gerekmektedir. Ayrıca, Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nin yerseçimi ile ilgili 27’inci maddesine göre “depo tesisinin en yakın meskun bölgeye mesafesi 3000 metreden az olamaz. Bu mesafenin sağlanmaması durumunda kısaltılması, Mahalli Çevre Kurulunun uygun görüşü ve Bakanlığın onayı ile 1000 metreden az olmamak koşulu ile mümkündür.“ Aynı Yönetmeliğin çevre emniyeti ile ilgili 29’uncu maddesine göre ise “depo tesislerinin bulunduğu alanlar en az 50 yıl süre ile iskana açılamaz ve 20 yıl süre ile denetlenir” hükümleri yer almaktadır. Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nin 32 inci maddesinin c bendine göre “nihai depo tesislerinin en yakın yerleşim bölgesine uzaklığı 3000 metreden, en yakın havaalanına uzaklığı ise 5000 metreden az olamaz”, aynı Yönetmeliğin 33 üncü maddesine göre ise de “nihai depolama tesisleri, imar planında belirtilerek, yerleşim bölgesi olmaması sağlanır” hükümleri yer almaktadır. Yukarıda belirtilen mevzuatın uygulanması açısından son derece önemli olan bu hususun Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ve Belediyelerce yerine getirilmesini temin, evsel ve tehlikeli atık geri kazanım tesisleri ile bu tür atıkların depolama alanlarının ve diğer bertaraf tesislerinin imar planında yerlerinin belirlenmesi, iskana açılmayacak şekilde plan işlenmesi gerekmektedir. Bu yönetmeliklerde öngörülen mesafeler doğrultusunda yerleşim alanları ile depolama alanlarının düzenlenmesi, çevre ve insan sağlığına olabilecek risklerin önlenmesi bakımından son derece önemlidir. Mevcut tesislerin yerlerine ilişkin bilgiler, İçişleri Bakanlığı ve Valilikler kanalıyla belediyelerden temin edilebilecektir. Sözkonusu tesislerin işletmeye açılma ve kapatılmalarına ilişkin yeni bilgiler Bakanlığıma ulaştıkça , Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’na tarafımızdan da ayrıca iletilecektir. Genelgenin Valiler tarafından tüm belediyelere dağıtımının sağlanması, yukarıda belirtilen hususlara titizlikle uyulması hususunda bilgilerinizi ve gereğini arz/rica ederim.
ÇEVRE BAKANI
EK:1- Evsel ve sıvı atıkların bertarafı şeması 2- Kontrol Listesi ( 16 sayfa ) DAĞITIM: Bilgi İçin: Gereği İçin: -İçişleri Bakanlığı -Valilikler -Tarım ve Köy işleri Bakanlığı -Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
Ek:2 BELEDİYELERDE KATI ATIK YÖNETİMİ VE BERTARAF YÖNTEMLERİ İÇİN KONTROL LİSTESİ
TARİH : …./…./…..
KATI ATIK YÖNETİMİ BELEDİYENİN ADI : İLGİLİ KİŞİ : ( Adı-Soyadı ve Görevi ) TELEFON NO : ADRES : ŞEHRİN NÜFUSU : KİŞİ BAŞINA ÜRETİLEN KATI ATIK MİKTARI(kg) : ŞEHİRDE ÜRETİLEN KATI ATIK MİKTARI(kg/ton/m3) : (Günlük, aylık ve yıllık) TOPLANAN KATI ATIK MİKTARI(kg/ton/m3) : (Günlük, aylık ve yıllık) ATIK KOMPOZİSYONU(%) : (Organik, kağıt, cam, metal, plastik, kül vs.) MEVCUT BERTARAF YÖNTEMİ : (Düzensiz depolama, düzenli depolama, kompost, yakma ve diğer) ATIK YÖNETİMİ HİZMETLERİNİ KİM YÜRÜTÜYOR ? BELEDİYENİZİN ATIK YÖNETİMİ BİRİMİ VAR MI ? HANGİ ATIKLAR TOPLANIYOR ? (Evsel, endüstriyel, tıbbi vs.) ATIK YÖNETİMİ İÇİN AYRI BİR BÜTÇE VAR MI ? TOPLANAN ÇEVRE TEMİZLİK VERGİSİ(Ç.T.V) MİKTARI (2000 YILI) : ÇEVRE TEMİZLİK VERGİSİNDE (2001 YILI) HEDEFİ : ÇEVRE TEMİZLİK VERGİSİ ATIK YÖNETİMİNDE KULLANILIYOR MU ? ATIK YÖNETİMİNDE KULLANILMAK ÜZERE MALİ YARDIM (KREDİ, HİBE) ALINDI MI ? MEVCUT FİNANSMAN KAYNAKLARI ATIK YÖNETİMİ İÇİN YETERLİ Mİ ? AMBALAJ ATIKLARI İÇİN KAYNAKTA AYRI TOPLAMA YAPILIYOR MU ? YAPILIYORSA HANGİ ATIK TÜRLERİ İÇİN YAPILIYOR ? ATIK HİZMETLERİ İÇİN ARAÇ VE EKİPMAN DURUMU : (Adet, cins, kapasite vs.) ATIK HİZMETLERİ İÇİN ELEMAN DURUMU : (Sayı ve görev) MEVCUT DEPO SAHASININ İNŞAAT VE İŞLETİLMESİ DEPO SAHASININ ADI : TOPLAM KAPASİTESİ (Yıl, miktar (m3 )) : SAHANIN YÜZÖLÇÜMÜ (m2, dekar, hektar) : SAHANIN MÜLKİYETİ KİME AİT? (Orman, Hazine, Belediye, Şahıs ve diğer) SAHANIN KONUMU (Vadi, yamaç, ova, dere yatağı vs.) : SAHAYA KAÇ YILDIR DÖKÜM YAPILIYOR ? EN YAKIN YERLEŞİM BİRİMİNE UZAKLIĞI : HAVAALANINA UZAKLIĞI : ŞEHİR MERKEZİNE UZAKLIĞI VE YÖNÜ : TAŞIMA MESAFESİ(km.) : SAHAYA ULAŞAN YOLLARIN DURUMU : SAHAYA ULAŞAN YOLLARIN TRAFİK DURUMU : BÖLGENİN İMAR PLANINDAKİ DURUMU : SAHA ÇİTLE ÇEVRİ Mİ ? SAHADA KANTAR VAR MI ? TEKERLEK TEMİZLEME ÜNİTESİ VAR MI ? İDARE VE BAKIM BİNALARI VAR MI ? SAHADA KOMPOST TESİSİ VAR MI ? SAHADA YAKMA TESİSİ VAR MI ? SAHADA GERİ KAZANMA TESİSİ VAR MI ? SAHADA AYIKLAMA YAPILIYOR MU ? BÖLGENİN HAKİM RÜZGAR YÖNÜ : BÖLGENİN TEKTONİK YAPISI : SAHAYA YAKIN SU KANAĞI VAR MI ? (Irmak, dere, göl vs.) SAHA ŞİMDİ VE GELECEKTE SU TOPLAMA HAVZASINDA MI ? SAHANIN ÇEVREDEN GÖRÜNTÜSÜ : HALKIN SAHAYA TEPKİSİ : BÖLGENİN TOPRAK SINIFI : BÖLGENİN HAKİM BİTKİ ÖRTÜSÜ : SEL, ÇIĞ, HEYELAN VE EROZYON TEHLİKESİ : YERALTI VE YERÜSTÜ SUYU KİRLİLİĞİ : SAHADA İNŞAAT VE İŞLETME PROJEYE UYGUN OLARAK YAPILIYOR MU ? HAŞERE, SİNEK VE KUŞ PROBLEMİ VAR MI ? SAHADA VEYA SAHA DIŞINDA KOKU PROBLEMİ VAR MI ? SAHADA YANGIN MAYDANA GELİYOR MU ? SAHA İLE İLGİLİ BAŞKA PROBLEM VAR MI ? DEPO TABANI GEÇİRİMSİZLİK SİSTEMİ VAR MI ? DEPO GAZI TOPLAMA SİSTEMİ VAR MI ? SIZINTI SUYU TOPLAMA SİSTEMİ VAR MI ? SIZINTI SUYU ARITMA SİSTEMİ VAR MI ? DÖKÜMDEN SONRA ATIKLAR DÜZELTİLİYOR MU ? ATIKLARIN ÜZERİ KAPATILIYOR MU ? SAHADA HANGİ TÜR ATIKLAR DEPOLANIYOR ? GÜNDE DEPOLANAN ATIK MİKTARI (ton/gün) : SAHADA ÇALIŞAN PERSONELİN DURUMU : (Sayı, görev, eğitim vs.) SAHADAKİ ARAÇ VE EKİPMAN PARKI (adet, cins ve kapasite ) : SAHA KAPATILDIKTAN SONRA REHABİLİTASYONU PLANLANIYOR MU ? PLANLANAN KATI ATIK DEPOLAMA ALANININ YERSEÇİMİ, İNŞASI VE İŞLETİLMESİ KRİTERLERİ
DÜZENLİ DEPOLAMA ALANI YERSEÇİMİ YAPILDI MI ? FİZİBİLİTE PROJESİ YAPILDI MI ? UYGULAMA PROJESİ YAPILDI MI? ÖN ÇED VEYA ÇED RAPORU HAZIRLANDI MI ? ÇALIŞMALARIN BAŞLANGIÇ TARİHİ : ÇALIŞMALAR HANGİ AŞAMADA ? PROJEYİ BELEDİYE Mİ YÜRÜTÜYOR ? SAHANIN ADI : PLANLANAN KAPASİTESİ : (Yıl ve miktar (m3) olarak) SAHANIN YÜZÖLÇÜMÜ (m2, dekar, hektar) : SAHANIN MÜLKİYETİ KİME AİT? (Orman, Hazine, Belideye, Şahıs ve diğer) EN YAKIN YERLEŞİM MERKEZİNE UZAKLIĞI : HAVAALANINA UZAKLIĞI : ŞEHİR MERKEZİNE UZAKLIĞI VE YÖNÜ : BÖLGENİN NAZIM İMAR PLANINDAKİ DURUMU : SAHAYA ULAŞAN YOLLARIN DURUMU : SAHAYA ULAŞAN YOLLARIN TRAFİK DURUMU : TAŞIMA MESAFESİ : BÖLGENİN SU TOPLAMA HAVZALARI İLE İLİŞKİSİ : BÖLGENİN HAKİM RÜZGAR YÖNÜ : BÖLGENİN HAKİM BİTKİ ÖRTÜSÜ : BÖLGENİN TOPRAK SINIFI : SEL, ÇIĞ, HEYELAN VE EROZYON TEHLİKESİ : YERALTI VE YERÜSTÜ SU KAYNAKLARINA DURUMU : SAHANIN COĞRAFİ KONUMU : (Ova, vadi, yamaç v.b.) SAHANIN ZEMİN ETÜDÜ YAPILDI MI ? SAHANIN JEOLOJİK YAPISI : SAHANIN HİDROJEOLOJİK YAPISI : SAHA ÇİTLE ÇEVRİLECEK Mİ ? TEKERLEK TEMİZLEME ÜNİTESİ PLANLANIYOR MU ? İDARİ VE BAKIM BİNALARI YAPILACAK MI ? KANTAR YAPILACAK MI ? DEPO TABANI GEÇİRİMSİZLİK SİSTEMİ YAPILACAK MI ? SIZINTI SUYU TOPLAMA SİSTEMİ YAPILACAK MI ? DEPO GAZI TOPLAMA VE DEĞERLENDİRME SİSTEMİ YAPILACAK MI ? SIZINTI SUYU ARITMA TESİSİ YAPILACAK MI ? SAHADA DEPOLANACAK ATIK CİNSİ : (Evsel, endüstriyel, tıbbi vs.) SAHANIN İŞLETMECİLİĞİNİ KİM YAPACAK ? DÜZENLİ DEPOLAMA İÇİN PERSONEL YETİŞTİRİLİYOR MU ? SAHADA GERİ KAZANMA TESİSİ PLANLANIYOR MU ? SAHADA AYIRMA İŞLEMİ YAPILACAK MI ? SAHADA KOMPOST TESİSİ PLANLANIYOR MU ? SAHADA YAKMA TESİSİ PLANLANIYOR MU ? SAHA VE ÇEVRESİNDE DEPO GAZI ÖLÇME-İZLEME SİSTEMİ KURULACAK MI ? SIZINTI SUYU ÖLÇME-İZLEME SİSTEMİ KURULACAK MI ? SAHA İÇİN İŞLETME PLANI (KLAVUZU) HAZIRLANDI MI ? DÜZENLİ DEPOLAMA ALANLARINDA İŞLETME İLE İLGİLİ KRİTER VE PROBLEMLER TEKNİK KRİTERLER SAHANIN İŞLETME PLANI (KLAVUZU) VAR MI? SAHADA DEPOLAMA İŞLETME PLANI NA UYGUN YAPILIYOR MU ? SIZINTI SULARI NASIL BERTARAF EDİLİYOR ? SIZINTI SUYU ARITMA TESİSİ YAPILDI MI ? ARITMA TESİSİNDEN ÇIKAN SULAR NE YAPILIYOR ? SIZINTI SUYU ÖLÇME-İZLEME KUYULARI AÇILDI MI? DEPO GAZI DEĞERLENDİRİLİYOR MU ? DEPO GAZI ÖLÇME-İZLEME KUYULARI AÇILDI MI ? DEPOLAMA SIRASINDA GAZ TOPLAMA BACALARINDA HASAR MEYDANA GELİYOR MU ? DEPO ZEMİNİ GEÇİRİMSİZLİĞİ NASIL SAĞLANDI ? (Kil, HDPE vs.) İDARİ KRİTER VE PROBLEMLER BELEDİYE İDARESİNİN ATIK YÖNETİMİNE BAKIŞ AÇISI : ATIK YÖNETİMİ BİRİMİNİN DİĞER BİRİMLER İLE KOORDİNASYONU : ATIK YÖNETİMİ HİZMETLERİNİN ÖZEL SEKTÖRCE YÜRÜTÜLMESİNDE PROBLEM VAR MI ? ATIKLARIN TOPLANMA, TAŞINMA VE DEPOLANMASI ESNASINDA OLUŞAN PROBLEMLER : İŞLETME ESNASINDA OLUŞAN PROBLEMLER : SAHADA ÇALIŞAN PERSONELİN DURUMU (Sayı, eğitim, tecrübe vs.) : DİĞER PROBLEMLER : HUKUKİ PROBLEMLER SAHANIN ORMAN BAKANLIĞI VEYA HAZİNEDEN TAHSİSİ İÇİN VAR MI ? SAHA İÇİN ÇED VEYA ÇED RAPORU HAZIRLANDI MI ? DİĞER KAMU KURUM VE KURULUŞLARININ SAHA İÇİN GÖRÜŞLERİ NASIL ? SAHA ALEYHİNDE AÇILAN DAVALAR VE NETİCESİ : SAHANIN İŞLETME RUHSATI VAR MI ? VATANDAŞIN SAHA İÇİN ŞİKAYETİ VAR MI? VATANDAŞIN SAHAYA MUHALEFETİ VE SEBEBİ NEDİR ? SAHA İÇİN KAMU KURUM VE KURULUŞLARIN ŞİKAYETİ VAR MI? VARSA SEBEBİ NEDİR ? KAPATILAN KATI ATIK DEPO SAHASI DEPO SAHASININ ADI : DEPO SAHASININ YÜZÖLÇÜMÜ (m2, Ha ) : SAHANIN KONUMU(Ova, yamaç,vadi vs.) : SAHADA DEPOLANAN ATIK MİKTARI VE CİNSİ(m3,ton, evsel, endüstriyel vs.) : SAHAYA KAÇ YIL DÖKÜM YAPILDI ? SAHA DÖKÜME NE ZAMAN KAPATILDI ? SAHADA UYGULANAN BERTARAF YÖNTEMİ(Düzensiz depolama, düzenli depolama vs.): SAHANIN ENYAKIN YERLEŞİM BİRİMİNE UZAKLIĞI : HAVAALANINA UZAKLIĞI : ŞEHİR MERKEZİNE UZAKLIĞI : BÖLGENİN HAKİM RÜZGAR YÖNÜ : BÖLGENİN TEKTONİK (DEPREM YEPISI ) YAPISI : SAHAYA YAKIN SU KAYNAĞI VAR MI ? (ırmak, dere, deniz, göl vs) SAHADAN KAYNAKLANAN YERALTI VE YERÜSTÜ SU KİRLİLİĞİ VAR MI ? SAHANIN ISLAH PROJESİ VAR MI ? SAHA REHABİLİTE EDİLDİ Mİ ? HAŞERE, SİNEK V.S. PROBLEMİ VAR MI ? SAHADA YANGIN MEYDANA GELİYOR MU ? SAHADA DEPO GAZI PROBLEMİ VAR MI ? SAHADA SIZINTI SUYU PROBLEMİ VAR MI ? SAHANIN ETRAFI ÇİT İLE ÇEVRİLİ Mİ ? BÖLGENİN İMAR PLANINDAKİ DURUMU : SAHADA DEPO GAZI VE SIZINTI SUYU ÖLÇME-İZLEME SİSTEMİ KURULACAK MI ?
MEVCUT KOMPOST TESİSİ VE İŞLETİLMESİ TESİSİN ADI : PLANLANAN KAPASİTESİ (ton/gün, yıl, ay, gün ) : İŞLETİLEN KAPASİTESİ (ton/gün, ay, yıl) : TESİSİN TİPİ : YERLEŞİM BİRİMİNE UZAKLIĞI VE YÖNÜ : BÖLGENİN İMAR PLANINDAKİ DURUMU : TESİSİN BULUNDUĞU ALANDA BAŞKA BERTARAF TESİSİ VAR MI ? (yakma, düzenli depolama vb. ) TESİSE YAKIN SU KAYNAĞI VAR MI ? (dere, ırmak, göl, vs. ) TESİSTEN KAYNAKLANAN YERALTI VE YERÜSTÜ SU KİRLİLİĞİ VAR MI ? TESİSİN ETRAFI ÇİT İLE ÇEVRİLİ Mİ ? TESİSİN İŞLETMESİNİ KİM YAPIYOR ? TESİSİN İŞLETİLMESİNDE KARŞILAŞILAN PROBLEMLER : (idari, teknik, hukuki vb. ) HALKIN TESİSE TEPKİSİ : TESİSE KABUL EDİLEN ATIKLAR AYRI TOPLANIYOR MU ? TESİSTE AYIKLAMA YAPILIYOR MU ? TESİSTE AMBALAJ ATIKLARI İÇİN GERİ KAZANIM ÜNİTESİ VAR MI ? TESİSTEN KAYNAKLANAN SIZINTI SULARI NASIL BERTERAF EDİLİYOR ? ÜRETİLEN KOMPOST YÖNETMELİKTE BELİRTİLEN KRİTERLERİ SAĞLIYOR MU? KOMPOST ÜRÜNÜN PAZARLANMASINDA PROBLEM VAR MI ? DİĞER PROBLEMLER : KATI ATIKLARIN KONTROLU YÖNETMELİĞİ GEREĞİNCE KURULAN KATI ATIK YAKMA TESİSLERİNE İLİŞKİN BİLGİLER
T.C.ÇEVRE BAKANLIĞIÇevre Kirliliğini Önleme Ve Kontrol Genel MüdürlüğüSayı : B.19.0.ÇKÖ.0.00.00.00/116-317 Tarih:14.01.1999Konu : Çevre Kirliliğinin Kontrolü
GENELGE(1999/1)
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 56 ncı maddesine göre, “Herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek devletin ve vatandaşın görevidir. Devlet bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlarından yararlanarak, onları destekleyerek yerine getirir”. Bu kapsamda; “Çevrenin korunması, iyileştirilmesi, kırsal ve kentsel alanda arazi ve doğal kaynakların en uygun şekilde kullanılması ve korunması; su, toprak ve hava kirlenmesinin önlenmesi; ülkenin bitki ve hayvan varlığı ile doğal ve tarihsel zenginliklerinin korunarak, bugünkü ve gelecek kuşakların sağlık, uygarlık ve yaşam düzeyinin geliştirilmesi ve güvence altına alınması için yapılacak düzenlemeleri ve alınacak önlemleri, ekonomik ve sosyal kalkınma hedefleri ile uyumlu olarak belirli hukuki ve teknik esaslara göre düzenlenmesi” maksadıyla 09.08.1983 tarih ve 2872 sayılı Çevre Kanunu yürürlüğe girmiştir.
Söz konusu Kanun’un 1 ve 3 üncü maddelerinde öngörülen amaç ve ilkeler doğrultusunda Bakanlığımızca hazırlanan;
1. Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği, 02 Kasım.1986 tarih ve 19269 sayılı Resmi Gazete’de, 2. Gürültü Kontrolü Yönetmeliği, 11 Aralık 1986 tarih ve 19308 sayılı Resmi Gazete’de, 3. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, 04 Eylül 1988 tarih ve 19919 sayılı Resmi Gazete’de, 4. Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, 14 Mart 1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de, 5. Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, 20 Mayıs 1993 tarih ve 21586 sayılı Resmi Gazete’de, 6. Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, 27 Ağustos 1995 tarih ve 22387 sayılı Resmi Gazete’de, 7. Zararlı Kimyasal Madde ve Ürünlerin Kontrolü Yönetmeliği, 17 Temmuz 1993 tarih ve 21634 sayılı Resmi Gazete’de, yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. T.C.ÇEVRE BAKANLIĞIÇevre Kirliliğini Önleme Ve Kontrol Genel MüdürlüğüKanun ve yönetmeliklerin açık hükümleri yanında, Bakanlığımca bugüne kadar konu ile ilgili çok sayıda Genelge yayınlanarak gereğinin yapılması istenmiştir. Ancak, Bakanlığım tarafından sürdürülen izleme ve denetimlerde yönetmeliklerle getirilen esaslara ve sınırlamalara yeterince uyulmadığı ve yasal işlemlerin uygulanmadığı tespit edilmiştir. Çevre ve insan sağlığının korunması bakımından ilgili mevzuatla getirilen yasaklama ve sınırlamaların eksiksiz uygulanması büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamda; – İl Çevre Müdürlüklerince ve Çevre Bakanlığı taşra teşkilatının bulunmadığı illerde yetkili kılınacak birimlerce, 24 saat denetimlerin yapılması, – Yasaklama ve sınırlamalara uymayanlar hakkında her türlü yasal işlemin yapılması, – Bu amaçla gerekli personel, araç-gereç, ekipman ve güvenliğin sağlanması, – Sonuçların aylık periyotlarla Bakanlığıma gönderilmesi, – Bu Genelgenin İliniz dahilindeki tüm belediyelere de tebliğ edilmesi hususlarında gereğini önemle rica ederim.
Fevzi AYTEKİN Çevre Bakanı DAĞITIM: Gereği: Bilgi : – Valilikler -İçişleri Bakanlığı
T.C. ÇEVRE BAKANLIĞI ÇEVRE KİRLİLİĞİNİ ÖNLEME VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SAYI:B.19.0.ÇKÖ.0.08.00.01/871-2194 22.03.1999 KONU:Katı Nitelikli Atıkların Bertarafında Temiz Teknolojilerin Kullanılması
GENELGE (1999/8)
İLGİ: 4 Eylül 1998 tarih ve 1998/10 sayılı genelgemiz.
Katı nitelikli atıkların çevre ve insan sağlığına zarar vermeden uygun yönetimlerini sağlamak amacıyla, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde yer alan usul ve esasların uygulamasında belediyelerin uymaları gereken hususlar, ilgi Genelgelerimiz ile bildirilmişti. Genelge’de yasal atık bertaraf yöntemleri arasında yer alan ancak yatırım ve işletme maliyetleri çok yüksek olan yakma yönteminde, en gelişmiş teknolojilerin uygulanmasında dahi dioksin ve furan gibi son derece toksik özelliğe haiz emisyonların arıtımlarının halen yeterli düzeyde sağlanamadığı, bu emisyonların ölçüm ve izlenmelerinin son derece pahalı olduğu, bu nedenlerle tüm dünyada bu yöntemden vazgeçilmeye başlandığı hususu özellikle vurgulanmıştı. Bu olumsuzlukların yanı sıra ülkemizin de taraf olma süreci içinde olduğu “İklim Değişikliği Sözleşmesi”nde yer alan hükümlerin uygulanabilmesi için, her türlü yakmadan kaynaklanan emisyon miktarlarının azaltılması gerekmekte olup, Bakanlığımca nihai bertaraf yöntemi olarak, öncelikle atıkların geri kazanılması, geri kazanımı mümkün olmayan atıkların ise düzenli depolanması, tıbbi atıklarda sterilizasyon gibi ülkemiz koşullarına daha uygun ve daha temiz teknolojilerin uygulanması ile bertarafları uygun görülmektedir. Yukarıda belirtilen hususlara titizlikle uyulması bakımından Genelgenin İliniz dahilindeki tüm belediyelere duyurulması, İliniz dahilindeki katı nitelikli atıkların yönetimine ilişkin plan ve uygulamaların izlenmesi ve çalışmaların Bakanlığımın çevre politikaları doğrultusunda yönlendirilmesi hususunda bilgilerinizi ve gereğini arz/rica ederim. Fevzi AYTEKİN Çevre Bakanı
DAĞITIM: Gereği için: Bilgi için: -Valiliklere -İçişleri Bakanlığı
T.C.ÇEVRE BAKANLIĞIÇEVRE KİRLİLİĞİNİ ÖNLEME VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜSayı:B19 0 ÇKÖ 0 04 00 001/Konu:Entegre Katı Atık Yönetimi 26 Temmuz 1999 GENELGE (1999/22) 1580 ve 3030 sayılı yasalar gereği katı nitelikli atıkların toplanması, taşınması, geri kazanılması ve bertarafı konusunda gerekli tesisleri kurmak, işletmek ya da işlettirmek görevi büyükşehir belediyelerine be belediyelere verilmiştir. Bu görevlerin yerine getirilmesinde insan ve çevre sağlığını korumak amacıyla uyulması gereken teknik esaslar, 2872 Sayılı Çevre Kanunu doğrultusunda yayımlanan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde yer almaktadır. Bu yönetmeliklerde öngörülen süreler doğrultusunda, belediyelerin eski çöp alanlarını rehabilite etmeleri, düzenli atık bertaraf alanlarını işletmeye açmaları gerekmektedir. Bakanlığımca bugüne kadar müteaddit defalar valiliklere ve belediye başkanlıklarına gönderilen genelgelere rağmen, halen belediyelerin pek çoğunun bu konularda herhangi bir çalışması, hatta planı bulunmamaktadır. Ülkemiz genelinde hiçbir çevresel kriter dikkate alınmadan seçilen ve gelişigüzel her türlü atığın açıkça depolandığı alanlar, insan ve çevre sağlığını tehdit eder boyutlara ulaşmıştır. Özellikle yaz aylarında artan sıcaklığın etkisiyle ortaya çıkan yangınlar çağdışı görüntüler oluşturmakta, kamuoyunda da büyük tepkilere yol açmaktadır. Bu doğrultuda; -İliniz dahilinde bulunan düzensiz çöp depolama alanlarının Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği doğrultusunda en kısa zamanda rehabilite edilmesi, yeni çöp alanları yapılana kadar halen çöp dökümü yapılan alanda düzenli döküme geçilmesi, -Yeni düzenli depolama alanlarının yer seçiminin yapılarak, Valilik başkanlığında ilgili kurum temsilcilerinden oluşan bir komisyon tarafından seçilen yerin uygunluğunun onaylanması, belediye tarafından kamulaştırılarak, nazım imar planlarında yer almasının sağlanması, belediyeler birliği teşkili ile ortak katı atık bertaraf tesisleri kurulması ve işletilmesi, katı atık düzenli depolama tesislerinin inşaası ve işletmesi, sağlanmalıdır. 27. 08. 1995 tarih ve 22387 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği 7 nci maddesine göre valiliklere; -İl sınırlarında tehlikeli atık yönetim planlarının Mahalli Çevre Kurullarınca uygulanmasını sağlamak, -Kurulacak bertaraf tesislerinin yer seçimiyle ilgili başvuruları Mahalli Çevre Kurulunun görüşünü alarak Bakanlığa iletmek, görevleri verilmiştir. Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği 8 nci maddesi gereğince belediyeler, büyükşehirlerde büyükşehir belediyeleri ise, -Tehlikeli atık yönetimine ilişkin plan ve programlarını hazırlayarak, kurulacak sistemi öneri halinde Mahalli Çevre Kuruluna sunmak, -Atık üreticileri ve bertarafçıları ile beraber veya ayrı olarak bertaraf tesislerini kurmak veya kurdurmakla, -Atıkların bertarafına ilişkin tesisler ile ilgili plan ve projeler hakkında valiliğin uygun görüşü ile birlikte Bakanlığımın onayını almakla, yükümlü kılınmışlardır. Aynı yönetmeliğin Geçici 3 üncü Maddesinde; “Atık üreticileri ve belediyeler atık bertarafına ilişkin plan ve projelerini yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1.5 yıl içinde hazırlayarak Bakanlığa sunmak ve 3 yıl içinde bu yönetmelik hükümlerine uymak zorundadırlar” hükmü yer almaktadır. Ancak, ülkemizde henüz lisans almış bir tehlikeli atık bertaraf tesisi bulunmadığı gibi, yönetmelikte öngörülen sürelerin aşılmasına rağmen, atık bertarafına ilişkin Bakanlığa ulaşan herhangi bir bilgi, plan ve proje de bulunmamaktadır. Sahip oldukları tehlikeli özellikler itibariyle, diğer atıklardan daha sıkı standartlarla yönetimi gereken, aksi takdirde kısa ve/veya uzun dönemde insan ve çevre sağlığı üzerinde son derece olumsuz etkilere neden olan bu atıkların bertarafına ilişkin çalışmaların en kısa zamanda tamamlanması gereklidir. Bölgesel olarak tehlikeli atık bertarafına imkan sağlayacak bu tesislerin kurulması için öncelikle, -Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği esasları doğrultusunda düzenli depolama alanı yer seçiminin yapılması, nazım imar planında yer almasının sağlanması, -Bölgede tesisten yararlanacak illerin tespit edilmesi, atık envanterleri doğrultusunda düzenli depolama alanının fizibilite ve ÇED çalışmalarının tamamlanması, -Tesis mülkiyeti, inşası ve işletilmesi yükümlülüğünün bölgenizde hangi kurum ya da kuruluşlara ait olacağının belirlenmesi, bu amaçla en kısa zamanda bölgesel toplantılar düzenlenmesi, gerekmektedir. Yukarıda belirtilen bölgesel olarak işletilecek tesislere ilişkin çalışmaların başlatılması ve yürütülmesi için; Akdeniz Bölgesinde Adana Valisi Ege Bölgesinde İzmir Valisi Trakya Bölgesinde Tekirdağ Valisi Karadeniz Bölgesinde Zonguldak Valisi Marmara Bölgesinde İzmit Valisi İstanbul İlinde İstanbul Valisi Koordinasyonunda ilgili valilikler, büyükşehir belediye başkanları, belediye başkanları, Sanayi Odaları temsilcileri, Kimya Sanayicileri Derneği, üniversite temsilcileri, Bakanlığım temsilcilerinin de katılacağı toplantılar düzenlenerek gerekli çalışmaların başlatılması gereklidir. Bu genelgenin iliniz dahilindeki tüm belediye başkanlarına iletilmesinin sağlanması, ilinizdeki katı nitelikli atık (evseli tıbbi ve tehlikeli) yönetimine ilişkin belirtilen çalışmaların bir program çerçevesinde yürütülmesi, aylık periyotlarla Bakanlığıma gelişmelerden bilgi verilmesi, aksi durumda yasal işleme gidileceği hususunda bilgileriniz ve gereğini rica ederim.
Çevre Bakanı Dağıtım: Gereği: Bilgi: -Valilikler -İçişleri Bakanlığı -TOBB
|
İrtibatta Kalın