* Tehlikeli atıkların özellikleri nedir?

Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği(TAKY) gereğince tehlikeli atık olarak kabul edilen atıkların özellikleri 14 madde altında toplanmıştır.

 

* Hangi atıklar tehlikeli atık listesine girmektedir?

 

TAKY’nde tehlikeli atık,  Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-IV’te (A) işareti ile gösterilmiş atıkların herhangi tehlikeli atık konsantrasyonuna bakılmaksızın tehlikeli atık sınıfına girerken, aynı listede (M) işareti ile gösterilmiş atıklar EK-III B’de verilen tehlikeli atıkların eşik konsantrasyonu üzerinde bir değere sahipse tehlikeli atıktır. Ayrıca doğal karakterleri ya da oluşmalarına neden olan aktiviteye bağlı olarak TAKY ekinde yer alan EK-3 A’da veya EK-3-B’de bulunup E- 4’te verilen maddeleri içeren atıkların, Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-III A’daki özelliklerden bir veya birkaçına sahip olmaları ve aynı Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-III B’de verilen tehlikeli özellikleri göstermeleri durumunda tehlikeli atık olarak sınıflandırılan atıkları kapsamaktadır.

* Tesisimde tehlikeli atık çıkıyor. Ne yapmam gerekiyor?

 

Tesisinizde oluşan tehlikeli atıkların her türlü bertarafı taşınması ve geri kazanımı Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan lisans almış firmalar tarafından yapılmaktadır. Ayrıca atık üreticisi olarak yapmanız gereken konular aşağıda verilmiştir.

 

 

 

* Atık Yönetim Planı Nedir? Hangi tesisler hazırlamak zorundadır?

 

Tesisinde tehlikeli atık oluşan her tesis Tehlikeli Atık Yönetim Planını hazırlayarak ilgili idareye sunmak zorundadır. Atık Yönetim Planında bulunması gereken konular aşağıda verilen linkte verilmiştir.

 

 

* Tesis içerisinde oluşan tehlikeli atıkları kendi imkanlarım ile taşıyabilirmiyim?

Tehlikeli atıkların her türlü taşınması işlemleri, Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından lisans alınmış araçlar tarafından yapılmaktadır. Dolayısıyla kendi imkanlarınız ile taşıma yapabilmeniz için araçlar için gerekli izinleri almak zorundasınız. Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından tehlikeli atık taşıma lisansı almış firmalara aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

 

* Tesisimde çıkan tehlikeli atıkları tesis içerisinde geçici olarak depolayabilirmiyim?

 

Nihai bertaraf veya geri kazanım için uygun yer bulunamaması durumunda ya da bertaraf / geri kazanım tesislerine ulaştırılmadan önce atık miktarının yeterli kapasiteye ulaşması amacıyla atıklar tesis içerisinde ara depolarda depolanabilir. Bu depolarda bekleme süresi bir yılı aşamaz. Ancak bu süre zorunlu hallerde Bakanlık izni ile uzatılabilir. Ara depolama tesisleri için Bakanlıktan ön lisans ve lisans alınması zorunludur.

Ara depolama ve işleme tesislerinde;

  1. a) Giriş, depolama ve çalışma kısımları,
  2. b) Yangın söndürme sistemleri,
  3. c) Boruların, hazne ve kapların temizlenmesi için temizleme sistemleri,
  4. d) Taşan ve dökülen atıkların toplanması için yeterli absorban, nötralizan,

bulunması zorunludur.

 

TEHLİKELİ KABUL EDİLEN ATIKLARIN ÖZELLİKLERİ

 

H1 Patlayıcı

Alev etkisi altında patlayabilen yada dinitrobenzenden daha fazla şekilde şoklara ve sürtünmeye hassas olan maddeler ve preparatlar, kendi başına kimyasal reaksiyon yolu ile belli bir sıcaklık ve basınçta hızla gaz oluşmasına neden olabilecek madde veya atıklar

 

H2 Oksitleyici

Diğer maddelerle, özellikle de yanıcı maddelerle temas halinde iken yüksek oranda  egzotermik reaksiyonlar gösteren maddeler ve preparatlar

 

H3-A Yüksek oranda Tutuşabilenler

  1. a) 21 0C’nin altında parlama noktasına sahip sıvı maddeler ve preparatlar (aşırı tutuşabilen sıvılar dahil)
  2. b) Herhangi bir enerji kaynağı uygulaması olmaksızın ortam sıcaklığındaki hava ile temas ettiğinde ısınabilen ve sonuç olarak tutuşabilen maddeler ve preparatlar ,
  3. c) Bir ateşleme kaynağı ile kısa süre temas ettiğinde kolayca tutuşabilen ve ateşleme kaynağı uzaklaştırıldıktan sonra yanmaya ve tükenmeye devam eden katı maddeler ve preparatlar ,
  4. d) Normal basınçta, havada tutuşabilen gazlı maddeler ve preparatlar,
  5. e) Su veya nemli hava ile temas ettiğinde, tehlikeli miktarda yüksek oranda yanıcı gazlara dönüşen maddeler ve preparatlar.

 

H3-B Tutuşabilen

21 0C ye eşit veya daha yüksek yada  55 0C’ye eşit yada daha düşük parlama noktasına sahip olan sıvı maddeler ve preparatlar.

 

H4 Tahriş edici

Deri ile yada balgam membranı  ile ani, uzun süreli yada tekrar eden temaslar halinde yanığa sebebiyet verebilen, korozif olmayan maddeler ve preparatlar.

 

H5 Zararlı

Solunduğu veya yenildiğinde yada deriye nüfuz ettiğinde  belirli bir sağlık riski içeren maddeler ve preparatlar.

 

H6 Toksik

Solunduğunda veya yenildiğinde yada deriye nüfuz ettiğinde, sağlık yönünden ciddi, akut veya kronik risk oluşturan ve hatta ölüme neden olan madde ve preparatlar.

 

H7 Kanserojen

Solunduğunda veya yenildiğinde yada deriye nüfuz ettiğinde, kansere yol açan veya etkisinin artmasına neden olan madde ve preparatlar.

 

H8 Korozif

Temas halinde canlı dokuları tahrip eden madde ve preparatlar.

 

H9 Enfeksiyon yapıcı

İnsan veya diğer canlı organizmalarda hastalığa neden olduğu bilinen veya geçerli nedenler dolayısıyla güvenli olarak inanılan varlığının sürdürebilen mikroorganizmaları veya toksinleri içeren maddeler.

 

H10 Teratojenik

Solunduğunda, yenildiğinde veya deriye nüfuz ettiğinde, doğuştan gelen kalıtımsal olmayan sakatlıklara yol açan veya yol açma riskini artıran madde ve preparatlar.

 

H11 Mutajenik

Solunduğunda, yendiğinde veya deriye nüfuz ettiğinde, kalıtsal genetik bozukluklara yol açan veya yol açma riskini artıran madde ve preparatlar.

 

H12

Havayla, suyla veya bir asitle temas etmesi sonucu zehirli veya çok zehirli gazları serbest bırakan madde veya preparatlar.

 

H13

Yukarıda listelenen karakterlerden herhangi birine sahip olan atıkların bertarafı esnasında ortaya çıkan madde ve preparatlar.

   

 

H14 Ekotoksik

Çevrenin  bir veya daha fazla kesimi üzerinde ani veya gecikmeli zararlı etkiler gösteren veya gösterme riski taşıyan madde ve preparatlar.

Açıklama

 

1)Tehlikeli özelliklere ilişkin etiketlemede kullanılacak işaretler için 11/07/1993 tarihli ve 21634 sayılı Resmi Gazete ve 20/04/2001 tarihli ve 24379 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile Değişik Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği  (Ek 4) kullanılacaktır.

 

2)Test Metotları:

Bu ekte verilen Tehlikelilik özelliklerine belirli bir anlam kazandırmak için kullanılacak metotlar Avrupa Birliği müktesebatında yer alan 67/548/EEC sayılı Direktifin (EK 5) inde açıklanmaktadır. Bu direktifin 84/449/EEC sayılı Direktif ile eklenen hususları kapsayan veya teknik gelişmeleri uyumlaştıran müteakip Komisyon Direktifleri ile güncelleştirilmiş versiyonları geçerlidir. Bu metotlar uluslar arası kuruluşlar ve özellikle Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) çalışmaları ve tavsiyelerine dayanır.

 

Tehlikeli Atık Üreticisinin Yükümlülükleri

Perşembe, 04 Haziran 2009 19:55 yönetici

Atık üreticisi;

  1. a) Atık üretimini en az düzeye indirecek şekilde gerekli tedbirleri almakla,
  2. b) Atıkların insan sağlığı ve çevreye yönelik zararlı etkisini, bu Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak en aza düşürecek şekilde atık yönetimini sağlamakla, üç yıllık atık yönetim planını Yönetmeliğin yürürlüğe giriş tarihinden itibaren altı ay içinde hazırlayarak valilikten onay almakla,
  3. c) Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak, atıklarını tesislerinde geçici olarak depolaması durumunda valilikten izin almakla,

 

  1. d) Ürettiği atıklarla ilgili kayıt tutmakla, atığını göndereceği lisanslı geri kazanım yada bertaraf tesisinin istemiş olduğu uluslararası kabul görmüş standartlara uygun ambalajlama ve etiketleme yapmakla,
  2. e) Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (Ek 3) ve/veya (EK 7) de (M) işareti ile yer alıp (Ek 6) da belirtilen özellikleri içermediği öne sürülen atıklar için bu atıkların tehlikeli olmadığını akredite laboratuvarlar ve/veya uluslar arası kabul görmüş kuruluşlarca yapılan analizlerle Bakanlığa belgelemekle,
  3. f) Atığın niteliğinin belirlenmesi için yapılan harcamaları karşılamakla,
  4. g) Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (Ek 8) de yer alan atık beyan formunu her yıl ocak ayında bir önceki yıla ait bilgileri doldurmak, iki ay içinde valiliğe göndermek ve (EK 7) de yer alan atık tanımlama kodunu kullanmakla ve bir yıl boyunca bir nüshasını saklamakla,
  5. h) Atık depolanması veya bertarafının tesis dışında yapılması durumunda; Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (Ek 9 A-B) deki bilgileri içeren taşıma formunu doldurmak ve öngörülen prosedüre uymakla,

ı) Atık taşımacılığında mevcut uluslararası standartlara uymakla,

  1. j) Atığı bertaraf tesisinin kabul etmemesi durumunda taşıyıcıyı başka bir tesise göndermekle veya taşıyıcının atığı geri getirmesini ve bertarafını sağlamakla,
  2. k) Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğindeki esaslara uygun olarak atıkların bertaraf edilmesi amacıyla belediyelerle ya da gerçek ve tüzel kişilerle ortak atık bertaraf tesisleri kurmak ve gerekli harcamalara katkıda bulunmakla,
  3. l) Atıklarını Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğindeki esaslara uygun olarak kendi imkanları ile veya kurulmuş atık bertaraf tesisinde gerekli harcamaları karşılayarak veya belediyelerle yada gerçek ve tüzel kişilerle kurulacak ortak atık bertaraf tesislerinde bertaraf etmek veya ettirmekle,
  4. m) Atıkların fabrika sınırları içinde tesis ve binalardan uzakta beton saha üzerine yerleştirilmiş sağlam, sızdırmaz, emniyetli ve uluslararası kabul görmüş standartlara uygun konteynırlar içerisinde geçici olarak muhafaza etmekle, konteynırların üzerinde tehlikeli atık ibaresine yer vermekle, depolanan maddenin miktarını ve depolama tarihini konteynırlar üzerinde belirtmekle, konteynırların hasar görmesi durumunda atıkları, aynı özellikleri taşıyan başka bir konteynıra aktarmakla, konteynırların devamlı kapalı kalmasını sağlamakla, atıklarını kimyasal reaksiyona girmeyecek şekilde geçici depolamakla,
  5. n) Ayda 000 kilograma kadar atık üreten üretici biriktirilen atık miktarı 6.000 kilogramı geçmemek kaydı ile valilikten izin almaksızın atıklarını arazisinde en fazla yüz seksen gün geçici depolayabilir. Bu durumda herhangi bir tehlike halinde arazide önlem alabilmek için en az bir kişiyi görevlendirmekle ve bu kişinin, adını, telefonunu valiliğe bildirmekle,
  6. o) Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak bertaraf tesislerine gönderilmeden önce kendi atıklarını gerekli önlemleri alarak fiziksel, kimyasal veya biyolojik işlemlerle zararsız hale getirmek, bakiye atık oluşuyor ise uygun şekilde bertaraf tesisine götürmekle veya gönderilmesini sağlamakla,
  7. p) Tesis içinde atıkların toplanması taşınması ve geçici depolanması gibi işlemlerden sorumlu olan çalışanların sağlığı ve emniyeti ile ilgili her türlü tedbiri almakla,
  8. r) Kaza sonucu veya kasti olarak atıkların dökülmesi ve bunun gibi olaylar sunucu meydana gelen kirliliğin önlenmesi amacıyla, atığın türüne bağlı olarak olayın vuku bulduğu andan itibaren en geç bir ay içinde olay yerinin eski haline getirilmesi ve tüm harcamaların karşılanmasıyla,
  9. s) Kaza sonucu veya kasti olarak atıkların dökülmesi ve bunun gibi olaylar vuku bulduğunda valiliği bilgilendirmek ve kaza tarihi, kaza yeri, atığın tipi ve miktarı, kaza sebebi, atık bertaraf işlemi ve kaza yerinin rehabilitasyonuna ilişkin bilgileri içeren raporu valiliğe sunmakla,
  10. t) Faaliyetlerine yönelik inşaat ve işletme ruhsatı alınması aşamasında, tehlikeli atıklarının bu Yönetmelik hükümleri doğrultusunda bertarafının sağlandığını belgelemekle,

yükümlüdür.